Bệnh Alzheimer là bệnh gì? Những điều bạn cần phải biết ngay lúc này

Bệnh Alzheimer là một loại bệnh phổ biến ở Việt Nam với tên gọi khác ” bệnh lú lẫn “. Bệnh xuất hiện chủ yếu ở người già, tuy nhiên hiện nay có một phần không nhỏ người trẻ tuổi mắc bệnh Alzheimer. Bạn đã có đủ kiến thức về bệnh alzheimer, bạn có biết nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và biện pháp phòng ngừa bệnh alzheimer ? bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức quan trọng của bệnh alzheimer. Hãy trang bị cho mình kiến thức đầy đủ để có thể chủ động phòng ngừa bệnh alzheimer cho chính mình và người thân.

Bệnh alzheimer là bệnh gì?

Bệnh alzheimer là một bệnh lý của não bộ, bệnh gây ra chứng suy giảm trí nhớ, suy giảm tư duy, giảm khả năng xử lý các vấn đề, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bệnh học của bệnh alzheimer là sự lắng đọng beta-amyloid và các đám rối sợi thần kinh trong vỏ não và chất xám dưới vỏ, mất dần các nơron thần kinh và synap trong vỏ não và một số vùng dưới vỏ não.

Bệnh alzheimer chiếm từ 60 đến 80% bệnh sa sút trí tuệ ở người lớn tuổi. Ở Mỹ, ước tính có khoảng 10% người ≥ 65 tuổi mắc bệnh Alzheimer. Tỷ lệ người mắc bệnh Alzheimer tăng theo độ tuổi : 

Tuổi 65 đến 74: 3% 

Tuổi 75 đến 84: 17%

Tuổi ≥ 85: 32% 

Bệnh phổ biến ở phụ nữ gấp đôi so với nam giới, một phần do phụ nữ mắc tuổi thọ cao hơn. Tỷ lệ lưu hành của bệnh ở các nước công nghiệp phát triển dự kiến sẽ tăng khi tỷ lệ người lớn tuổi tăng lên.

Bệnh alzheimer tiến triển âm thầm và kéo dài. Bệnh thường bắt đầu bằng chứng đãng trí nhẹ, ở giai đoạn cuối, ghi nhận sự tổn thương trầm trọng tại nào của người bệnh.

Người bị bệnh alzheimer có thời gian sống dao động từ 8-10 năm, tuy nhiên thời gian sống tăng lên nếu phát hiện bệnh sớm và tiếp nhận điều trị đúng cách.

Triệu chứng và các giai đoạn bệnh alzheimer

Bệnh alzheimer là một bện tiến triển chậm và có nhiều giai đoạn. Bao gồm :

1. Giai đoạn nhẹ 

Các biểu hiện của bệnh nhân alzheimer ở giai đoạn này :

Suy giảm khả năng tư duy : giảm trí tưởng tượng, xây dựng kế hoạch.

Suy nhận khả năng nhận thức.

Suy giảm trí nhớ, mất dần sự tập trung.

Khó khăn lưu nhớ các thông tin mới, mất trí nhớ ngắn hạn.

2. Giai đoạn trung bình

Các triệu chứng của giai đoạn này tăng lên so với giai đoạn trên :

Trí nhớ suy giảm ngày càng tăng 

Khả năng phán đoán, giải quyết vấn đề giảm rõ rêt

Giảm khả năng suy luận, khó xử lý các nhiệm vụ phức tạp.

Xuât hiện rối loạn giao tiếp nhẹ : nói ngắt quãng, thiếu lưu loát, vốn từ giảm, giảm khả năng diễn đạt truyền tải thông tin.

Xuất hiện các rối loạn vận động nhẹ.

3. Giai đoạn nặng 

Các biểu hiện rõ rệt và nặng hơn :

Thay đổi hành vi : đi lang thang, phản kháng sự giúp đỡ của mọi người.

Thay đổi tính khí : người bệnh trở nên nhạy cảm, dễ cáu bẳn, khó chịu, hung hăng, sự thay đổi diễn ra nhiều vào thời điểm hoàng hôn.

Rối loạn trong giao tiếp : khả năng diễn đạt bằng lời nói và viết mất dần, quên từ vựng, dùng sai từ diễn tả.

Rối loạn vận động : giảm hoặc mất khả năng giữ thăng bằng, dễ bị ngã, mất dần khả năng sinh hoạt cơ bản.

Giảm trí nhớ nghiêm trọng : không nhận ra người thân, có triệu chứng ảo giác quay lại quá khứ.

4. Giai đoạn rất nặng 

Mất khả năng vận động, sinh hoạt hàng ngày, phụ thuộc hoàn toàn vào người chăm sóc.

Kiệt sức, mệt mỏi

Hoàn toàn mất khả năng giao tiếp 

Bệnh nhân alzheimer tử vong do : nhiễm trùng lở loét, viêm phổi, thiếu dinh dưỡng,…

Nguyên nhân dẫn đến bệnh Alzheimer

Bệnh alzheimer là bệnh khởi phát muộn và thời gian tiến triển kéo dài, không có nguyên nhân cụ thể nào dẫn đến bệnh alzheimer, nhưng có rất nhiều yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Trước tiên đó là tuổi :Người cao tuổi ( > 65 tuổi ) có sinh lý là sự suy yếu tất yếu của các tế bào neuron là các tế bào lưu trữ và xử lý thông tin dẫn đến sự suy giảm trí nhớ của người cao tuổi. 

Giới : Phụ nữ có tỷ lệ mắc gấp 2 lần nam giới.

Yêu tố di truyền : khoảng 5 đến 15% trường hợp có tính chất gia đình.

Người từng chấn thương đầu hay tham gia các phẫu thuật vùng não : đột quỵ, tắc mạnh máu não, ung thư não,…

Sử dụng các chất kích thích : rượu, thuốc lá, ma túy,…

Bệnh tim mạch, tăng huyết áp, tăng cholesterone máu, tăng nồng độ homocystein,…

Chế độ sinh hoạt thiếu hoạt động não bộ : ít giao tiếp xã hội, ít đọc sách, làm việc nhàm chán,…

Hội chứng Down

Bệnh trầm cảm

Dấu hiệu nhận biết bệnh Alzheimer

Hai dấu hiệu nhận biết bệnh lý của bệnh alzheimer là lắng đọng beta-amyloid ngoại bào (trong các mảng lão hóa) Các đám rối sợi thần kinh nội bào (các sợi xoắn ghép nối) Sự lắng đọng beta-amyloid và các đám rối sợi thần kinh dẫn đến mất khớp thần kinh và tế bào thần kinh, dẫn đến teo hoàn toàn của người bị ảnh hưởng các khu vực của não, thường bắt đầu từ thùy thái dương trung gian. Cơ chế mà peptide beta-amyloid và các đám rối sợi thần kinh gây ra thiệt hại như vậy vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Có một số giả thuyết.

Giả thuyết amyloid đặt ra rằng sự tích tụ dần dần của beta-amyloid trong não gây ra một chuỗi các sự kiện phức tạp kết thúc bằng cái chết của tế bào thần kinh, mất khớp thần kinh và thâm hụt chất dẫn truyền thần kinh tiến triển; tất cả những tác động này góp phần vào các triệu chứng lâm sàng của bệnh sa sút trí tuệ. Một phản ứng miễn dịch bền vững và tình trạng viêm đã được quan sát thấy trong não của những bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer. Một số chuyên gia đã đề xuất rằng viêm là đặc điểm bệnh lý cốt lõi thứ ba của bệnh Alzheimer (1). Cơ chế prion đã được xác định trong bệnh Alzheimer. Trong các bệnh do prion, một protein bề mặt tế bào bình thường của não được gọi là protein prion sẽ bị gấp lại thành một dạng gây bệnh được gọi là prion. Sau đó prion làm cho các protein prion khác gấp khúc tương tự, dẫn đến sự gia tăng rõ rệt các protein bất thường, dẫn đến tổn thương não. Trong bệnh Alzheimer, người ta cho rằng beta-amyloid trong tiền gửi amyloid ở não và tau trong đám rối sợi thần kinh có đặc tính giống prion, tự sao chép.

Chẩn đoán bệnh Alzheimer

Chẩn đoán xác định bệnh alzheimer chỉ có thể được xác nhận bằng đánh giá mô học của mô não, các kỹ thuật hiện đại như chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI) chưa đủ cơ sở để chẩn đoán người mắc bệnh alzheimer.

Các khuyến nghị về chẩn đoán bệnh alzheimer bao gồm hỏi tiền sử kỹ lưỡng và kiểm tra thần kinh tiêu chuẩn.

Hướng dẫn chẩn đoán của Viện Quốc gia về Lão hóa – Hiệp hội Alzheimer năm 2011 : bao gồm các dấu ấn sinh học cho quá trình sinh lý bệnh của bệnh Alzheimer:

Mức độ beta-amyloid thấp trong dịch não tủy (CSF) . Chất lắng đọng beta-amyloid trong não được phát hiện bởi positron chụp cắt lớp phát xạ (PET) sử dụng chất đánh dấu phóng xạ liên kết đặc biệt với các mảng beta-amyloid (ví dụ: hợp chất Pittsburgh B [PiB], florbetapir) Các dấu ấn sinh học khác cho thấy sự thoái hóa hoặc tổn thương tế bào thần kinh hạ nguồn: Mức độ cao của protein tau trong dịch não tủy hoặc chất tau lắng đọng trong não được phát hiện bằng hình ảnh PET sử dụng chất đánh dấu phóng xạ liên kết đặc biệt với tau Giảm chuyển hóa não trong vỏ não thái dương được đo bằng PET với fluorine-18 (18F) –lucose deoxyglucose (fluorodeoxyglucose, hoặc FDG) Teo cục bộ ở thái dương giữa, đáy và bên thùy và vỏ não giữa, được phát hiện bằng MRI Những phát hiện này làm tăng xác suất sa sút trí tuệ do bệnh Alzheimer.

Thang điểm MMSE có điểm cắt chẩn đoán sa sút trí tuệ là 26. Ngoài biểu hiện lâm sàng, có thể chẩn đoán giai đoạn bệnh theo thang điểm MMSE (theo NICE 2011):

Bệnh Alzheimer nhẹ: MMSE 21 – 26

Bệnh Alzheimer trung bình: MMSE 10 – 20

Bệnh Alzheimer trung bình nặng: MMSE 10 – 14

Bệnh Alzheimer nặng: MMSE dưới 10

Các phương pháp chẩn đoán khác

Tiến hành các bài test đánh giá chuyên biệt về các chức năng ngôn ngữ, trí nhớ, sự tập trung : phương pháp này giúp phát hiện sớm bệnh nhân mắc bệnh alzheimer ở các giai đoạn đầu của bệnh.

Đánh giá hoạt động sinh hoạt hàng ngày

Đánh giá hành vi tâm thần

Chẩn đoán phân biệt dạng bệnh Alzheimer

Sự khác biệt giữa bệnh Alzheimer và chứng sa sút trí tuệ với thể Lewy

Điều trị bệnh Alzheimer như thế nào

1. Nguyên tắc điều trị

Bệnh Alzheimer là bệnh mãn tính, có quá trình tiến triển phức tạp, nặng dần, bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu. 

Nguyên tắc trong điều trị bệnh alzheimer là đảm bảo an toàn cho bệnh nhân và cung cấp một môi trường thích hợp là điều cần thiết để điều trị. 

Các biện pháp điều trị hiện đại nhằm mục đích : giúp người bệnh duy trì chức năng tâm thần, quản lý các triệu chứng hành vi và làm chậm một số vấn đề, chẳng hạn như mất trí nhớ.

2. Các biện pháp không phải là thuốc

1. Các biện pháp đảm bảo an toàn 

Xây dựng ngôi nhà an toàn không có cầu thang, cơ sở hỗ trợ sinh hoạt, mục tiêu ngăn ngừa tai nạn : đặc biệt té ngã.

Áp dụng các biện pháp bảo vệ (ví dụ: giấu dao, rút ​​phích cắm bếp).

Tịch thu bằng lái xe của các bệnh nhân alzheimer.

Áp dụng hệ thống giám sát tín hiệu có thể được cài đặt hoặc bệnh nhân có thể được đăng ký trong chương trình Trở về An toàn.

1. Các biện pháp môi trường

Bệnh nhân alzheimer mức độ nhẹ đến trung bình thường hoạt động tốt nhất trong môi trường xung quanh quen thuộc. Cho dù ở nhà hay ở cơ sở, môi trường phải được thiết kế để giúp duy trì cảm giác tự chủ và phẩm giá cá nhân bằng cách cung cấp những điều sau đây: 

Thường xuyên củng cố định hướng : đặt lịch và đồng hồ lớn trong phòng và thiết lập một thói quen cho các hoạt động hàng ngày.

Môi trường tươi sáng, vui vẻ, quen thuộc : Căn phòng phải sáng sủa hợp lý và có các thiết bị kích thích giác quan (ví dụ như đài, ti vi, đèn ngủ) để giúp bệnh nhân định hướng và tập trung sự chú ý của họ.

Hoạt động thường xuyên, ít căng thẳng : Tập thể dục để giảm bồn chồn, cải thiện sự cân bằng và duy trì nhịp điệu tim mạch nên được thực hiện hàng ngày. Tập thể dục cũng có thể giúp cải thiện giấc ngủ và kiểm soát các rối loạn hành vi.

Liệu pháp nghề nghiệp và liệu pháp âm nhạc giúp duy trì khả năng kiểm soát vận động tốt và cung cấp kích thích phi ngôn ngữ.

Liệu pháp nhóm (ví dụ, liệu pháp hồi tưởng, các hoạt động xã hội hóa) có thể giúp duy trì các kỹ năng trò chuyện và giao tiếp giữa các cá nhân.

Thăm thường xuyên sẽ khuyến khích bệnh nhân hòa đồng với xã hội

3. Điều trị bằng thuốc

Tránh dùng thuốc an thần và thuốc kháng cholinergic, có xu hướng làm trầm trọng thêm chứng sa sút trí tuệ của bệnh alzheimer.

Các chất ức chế cholinesterase donepezil, rivastigmine và galantamine có hiệu quả trong việc cải thiện chức năng nhận thức ở bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer hoặc sa sút trí tuệ thể Lewy và có thể hữu ích trong các dạng sa sút trí tuệ khác. Những loại thuốc này ức chế acetylcholinesterase, làm tăng mức acetylcholine trong não.

Memantine, một chất đối kháng NMDA (N-methyl-d-aspartate), có thể giúp làm chậm quá trình mất chức năng nhận thức ở bệnh nhân sa sút trí tuệ mức độ trung bình đến nặng và có thể hiệp đồng khi được sử dụng với chất ức chế cholinesterase. 

Thuốc để kiểm soát rối loạn hành vi (ví dụ, thuốc chống loạn thần) đã được sử dụng. Bệnh nhân bị sa sút trí tuệ và có dấu hiệu trầm cảm nên được điều trị bằng thuốc chống trầm cảm không cholinergic, tốt nhất là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs). Ví dụ : thuốc fluoxetine (Prozac và Sarafem), thuốc sertraline(Zoloft), Thuốc escitalopram (Lexapro), thuốc paroxetine (Paxil, Pexeva và Britorelle),…

4. Chế độ chăm sóc người bệnh alzheimer

Chế độ chăm sóc bệnh nhân alzheimer cần phù hợp với từng giai đoạn của bệnh .

1. Giai đoạn nhẹ : Người nhà bệnh nhân nên nắm được các thông tin về bệnh alzheimer, chia sẻ một cách nhẹ nhàng, tình cảm những câu chuyện vui, giúp đỡ người bệnh một cách thoải mái nhẹ nhàng trong các công việc hàng ngày.
2. Giai đoạn trung bình : Dành nhiều thời gian bên cạnh người bệnh, sử dụng các phương tiện hỗ trợ định vị người bệnh, cảm thông cho người bệnh và xây dựng môi trường an toàn, tích cực cho người bệnh.
3. Giai đoạn nặng  và rất nặng : ở 2 giai đoạn này, việc chăm sóc bệnh nhân ở nhà đã trở nên không hợp lý, không đáp ứng đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người bệnh. Vì vậy cần kết hợp các dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp ở các cơ sở chuyên môn điều dưỡng.

5. Chế độ ăn uống sinh hoạt

Tăng cường ăn rau xanh và hoa quả, hạn chế đồ ăn nhiều mỡ, các đồ uống có chứa cồn, không hút thuốc lá.

Bổ sung các thực phẩm có nhiều vitamin E (chống oxy hóa, chống gốc tự do), vitamin C, axit folic( vitamin B9)…

Tăng cường các hoạt động thể dục thể thao.

Tích cực tham gia các hoạt động trí tuệ như: đọc sách, trò chơi các câu đố hoặc tích cực tham gia hoạt động xã hội cũng giảm nguy cơ mắc bệnh.

Phòng tránh bệnh Alzheimer

1. Ngủ đủ giấc, đúng giờ

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đến sức khỏe trí não. Giấc ngủ là thời gian não bộ nghỉ ngơi và tiến hành vệ sinh các synap để lọc bỏ những ký ức không cần thiết, tăng sự thông thoáng của đường truyền. Một giấc ngủ đủ 8h là liều thuốc ngăn ngừa sự phát triển của vô số các bệnh trong đó có bệnh alzheimer. 

2. Thường xuyên tập thể dục  

Tập thể dục giúp đưa nhiều máu và oxy lên não, nâng cao năng lượng tích cực. Tập thể dục thường xuyên ở bệnh nhân alzheimer giúp làm trì hoãn các triệu chứng của bệnh. 

3. Rèn luyện trí óc

Việc sử dụng bộ não thường xuyên sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh alzheimer.

4. Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Giảm bớt tinh bột, calo, đường, hạn chế ăn thịt bò.

Tăng cường các chất xơ và viatmin từ : rau xanh, hoa quả,…Bổ sung thêm các thực phẩm chống oxy hóa trong trà xanh. 

Theo nghiên cứu, các loại quả mọng ( dâu tây, việt quất,.. ) có thể kéo dàu tuổi thọ ở bệnh nhân alzheimer lên đến 2,5 năm.

5. Phòng ngừa các bệnh tim mạch

Bệnh về tim mạch là yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ mắc bệnh alzheimer. Theo nghiên cứu, 80% người bị Alzheimer có các vấn đề liên quan đến bệnh tim mạch. Do đó, những người bị tăng huyết áp, đái tháo đường (tiểu đường), rối loạn lipid máu (mỡ máu cao) cần khống chế ngay các rối loạn này, vì lâu dài sẽ dẫn đến bệnh tim mạch

6. Phòng ngừa các chấn thương vùng đầu 

Các tổn thương não bộ đều có nguy cơ dẫn đến bệnh alzheimer. 

Một số câu hỏi khách hàng thường thắc mắc về bệnh Alzheimer

Bệnh nhân Alzheimer có thể sống được bao lâu

Tiên lượng bệnh Alzheimer : Mặc dù tỷ lệ tiến triển khác nhau ở những bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer, suy giảm nhận thức là không thể tránh khỏi. 

Thời gian sống thêm trung bình từ khi được chẩn đoán là 7 năm, mặc dù con số này còn đang tranh cãi. 

Thời gian sống thêm trung bình từ khi bệnh nhân không đi lại được là khoảng 6 tháng. 

Người trẻ tuổi có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer không

Bệnh alzheimer khởi phát sớm rất hiếm, chiếm dưới 10%  các bệnh nhân alzheimer. Bệnh thường khởi phát ở độ tuổi từ 30-60 của một người. Bên cạnh đó, các bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh như trầm cảm, chấn thương não bộ đang ngày một gia tăng và có xu hướng trẻ hóa tại Việt Nam. Đó là một điều đang lo ngại vì hầu hết người bệnh chưa tự trang bị đầy đủ kiến thức về bệnh, còn chủ quan trước những dấu hiệu ban đầu, thờ ơ không tuân thủ nguyên tắc điều trị làm giảm hiệu quả điều trị và khiến cho gánh nặng bệnh tật ngày một nặng hơn.

Đến với nhà thuốc Hapu bạn sẽ được những quyền lợi như sau:

-Khách hàng được dược sĩ đại học tư vấn tận tình mọi lúc mọi nơi trên toàn quốc

-Đặt hàng trực tuyến không cần phải đến tận cửa hàng

-Luôn có các chương trình hỗ trợ bệnh nhân mùa dịch covid

-Khách hàng được kiểm tra thông tin nguồn gốc thuốc trước khi thanh toán

các bạn liên hệ Nhà thuốc hapu để được hỗ trợ tìm kiếm thuốc cần mua băng cách liện hệ vớ chúng tôi qua:

Hotline/Zalo/Whatapps/Viber: 0923.283.003.

Facebook: https://www.facebook.com/nhathuochapu

Website: https://nhathuochapu.vn/

Trên đây là bài viết trình bày những thông tin về bệnh Alzheimer, nếu bạn cần tư vấn thêm thông tin chi tiết, hãy truy cập vào trang web : nhathuochapu.vn để được tư vấn miễn phí.