Phương pháp xạ trị bằng máy gia tốc tuyến tính

Xạ trị là phương pháp hầu như không thể thiếu trong việc điều trị ung thư, nhưng ngày nay ngoài xạ trị thường quy còn có rất nhiều phương pháp xạ trị tân tiến hơn, trong đó có xạ trị bằng máy gia tốc tuyến tính.

1. Xạ trị bằng máy gia tốc tuyến tính là gì?

Phương pháp xạ trị hiện đại và phổ biến trên thế giới hiện nay là xạ trị chiếu ngoài (Radiotherapy) sử dụng máy gia tốc tuyến tính LINAC (Linear Accelerator) – phương pháp rất hữu hiệu trong điều trị ung thư được chế tạo với hai loại tia phát ra là electron và photon. Khi sử dụng LINAC loại này ta có 2 nguồn xạ để điều trị: chùm hạt electron trực tiếp và chùm photon được sản sinh ra do chùm điện tử đập vào đối âm cực giống như trong bóng quang tuyến.

2. Phương pháp xạ trị bằng máy gia tốc tuyến tính mang lại hiệu quả như thế nào?

Từ trước tới nay, việc xạ trị ung thư ở Việt Nam mới được thực hiện bằng máy Cobalt. Loại máy này không cho phép điều chỉnh liều xạ trị theo ý muốn, vì khi xuyên qua cơ thể, tia xạ sẽ giảm dần với tốc độ không đổi. Trái lại, với máy gia tốc, người sử dụng có thể thay đổi liều xạ trị cho phù hợp với tính chất và độ nông sâu của từng khối u khác nhau.

Đối với những khối u nằm rất nông ví dụ sang thương da, khi tia xạ của máy cobalt xuyên qua da vào đến nơi thì liều xạ vẫn còn quá lớn so với yêu cầu (100% ở độ sâu cách mặt da 0,5 cm). Trường hợp này sẽ được xử lý rất tốt với máy gia tốc, bởi các chùm điện tử có thể giảm rất nhanh, đáp ứng yêu cầu điều trị. Hơn nữa, tia xạ sẽ mất hẳn ở độ sâu 5 cm. Cả hai điều này khiến những vùng lành ít bị tổn thương hơn.

Đối với những khối u ở sâu, ví dụ như một khối u nằm giữa phổi, cách bề mặt da trung bình 8 cm, liều xạ của máy cobalt khi vào đến đây lại quá thấp, chỉ còn 40%, trong khi liều xạ của máy gia tốc có thể đạt 70%, giúp việc điều trị đạt hiệu quả.

Ngoài ra, máy gia tốc còn an toàn hơn vì nó ngừng phát tia khi tắt máy, còn ở máy cobalt thì chất phóng xạ vẫn phân rã liên tục.

3. Đối tượng nào được áp dụng phương pháp này?

Phương pháp xạ trị bằng máy gia tốc tuyến tính được chỉ định cho tất cả bệnh nhân ung thư có chỉ định xạ trị.

Xạ trị cho bệnh nhân ung thư