Viêm khớp dạng thấp (RA) Những điều bạn cần biết điều trị và phòng

Viêm khớp dạng thấp (RA) hay còn gọi là bệnh viêm đa khớp dạng thấp, là một bệnh lý mạn tính do rối loạn tự miễn trong cơ thể gây nên. Bệnh xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các mô trong chính cơ thể con người. Bệnh gây viêm (đỏ, sưng) dẫn đến đau, xơ cứng và sưng khớp, phần lớn là các khớp tay, khớp lưng, khớp bàn chân và khớp gối. Viêm khớp dạng thấp không chỉ phá hủy gây tổn thương đến hệ khớp của cơ thể mà còn có thể làm tổn thương đến các hệ thống khác trong cơ thể bao gồm da, mắt, phổi, tim và mạch máu.

Viêm khớp dạng thấp (RA) là bệnh gì?

Viêm khớp dạng thấp (RA) là một bệnh lý tự miễn hệ thống mạn tính, chủ yếu gây tổn thương trêb các khớp. Viêm khớp gây ra các tổn thương do các cytokine, chemokine, và các metalloprotease. Biểu hiện đặc trưng của bệnh là viêm đối xứng các khớp ngoại vi (ví d như khớp cổ tay, khớp bàn ngón tay), dẫn đến sự hủy hoại tiến triển của cấu trúc khớp, thường sẽ đi kèm với các triệu chứng toàn thân. Chẩn đoán bệnh dựa trên các đặc điểm lâm sàng, xét nghiệm và triệu chứng hình ảnh. Điều trị bao gồm thuốc, các biện pháp thể chất và đôi khi là phẫu thuật. Các thuốc chống thấp khớp chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng và làm chậm tiến triển bệnh.

Viêm khớp dạng thấp ảnh hưởng đến khoảng 1% dân số. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn so với nam giới gấp 2-3 lần. Bệnh có thể khởi phát ở bất kỳ độ tuổi nào, thường là từ 35 đến 50 tuổi, nhưng có thể gặp trường hợp ở giai đoạn tuổi nhỏ.

Nguyên nhân gây bệnh

Viêm khớp dạng thấp xảy ra khi hệ thống miễn dịch của con người bị tấn công synovium – lớp màng của màng bao quanh khớp và dẫn đến kết quả làm dày synovium, cuối cùng có thể phá hủy sụn và xương trong khớp. Ngoài ra, các gân và dây chằng giữ các khớp với nhau cũng sẽ bị giãn và suy yếu khiến cho khớp bị biến dạng và mất tính liên kết.

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa biết được nguyên nhân là gì dẫn đến tình trạng rối loạn miễn dịch gây ra viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, yếu tố di truyền có thể có liên quan mật thiết vì một số gen mặc dù không trực tiếp gây ra bệnh lý nhưng có thể khiến bạn nhạy cảm hơn với các yếu tố môi trường, ví dụ như nhiễm một số vi khuẩn hoặc virus nhất định và từ đó làm khởi phát bệnh.

Triệu chứng của bệnh viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp (RA) bao gồm 4 giai đoạn sau:

• Giai đoạn I: Viêm màng trên khớp dẫn đến sưng khớp, đau khớp. Các tế bào miễn dịch di chuyển đến vùng viêm dẫn đến số lượng tế bào tăng lên trong dịch khớp.
• Giai đoạn II: Ở mức độ vừa phải, trong giai đoạn II, có sự gia tăng và làn truyền của viêm trong mô. Mô xương phát triển gây ảnh hưởng đến không gian khoang khớp và trên sụn, từ đó dần dần phá hủy sụn khớp và khớp bắt đầu thu hẹp do mất sụn. Trong giai đoạn này, thường không gây dị dạng khớp,
• Giai đoạn III: Đây là một giai đoạn nặng, sự mất đi sụn khớp trong các khớp bị tổn thương làm lộ xương dưới sụn. Bệnh nhân thường đau khớp, sưng tấy, bị hạn chế chuyển động, thường cứng khớp vào buổi sáng, suy nhược cơ thể, bị teo cơ, hình thành các nốt sẩn dị dạng.
• Giai đoạn IV: Giai đoạn IV được gọi là giai đoạn cuối cùng của bệnh viêm khớp dạng thấp. Ở giai đoạn này, quá trình viêm giảm bớt và hình thành các mô xơ và xương chùng (xương kết hợp) dẫn đến việc ngừnghoạt động chức năng khớp.

Các-giai-đoạn-viêm-khớp-dạng-thấp

Triệu chứng phổ biến của viêm khớp dạng thấp thường là đau khớp và xơ cứng khớp, nặng nhất vào buổi sáng sau khi thức dậy hay sau khi ngồi bất động trong khoảng thời gian dài. Tình trạng xơ cứng khớp thường sẽ đỡ hơn sau khi cử động nhiều lần. Triệu chứng này thường xuất hiện một cách đột ngột và nhanh biến mất.

Những triệu chứng khác bao gồm:

• Bỏng hoặc ngứa mắt;
• Mệt mỏi;
• Nổi nhọt ở chân;
• Chán ăn;
• Ngứa ran và tê,
• Nhịp thở ngắn;
• Nốt sần da;
• Yếu và sốt cao;
• Khớp có thể bị đỏ, mềm, sưng tấy và nóng
• Biến dạng khớp

Đối tượng nguy cơ mắc bệnh Viêm khớp dạng thấp (RA)

Giới tính: Phụ nữ có nhiều nguy cơ mắc bệnh viêm khớp hơn nam giới.

Tuổi: Viêm khớp dạng thấp có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, nhưng nó thường bắt đầu ở tuổi trung niên.

Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình bạn có người bị thì bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh

Hút thuốc: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm khớp

Béo phì: Những người – đặc biệt là nữ giới từ 55 tuổi trở xuống – những người thừa cân hoặc béo phì dường như có nguy cơ mắc bệnh lý viêm khớp dạng thấp cao hơn.

Các phương pháp chẩn đoán Viêm khớp dạng thấp (RA)

Viêm khớp dạng thấp có thể khó chẩn đoán ở giai đoạn đầu của bệnh vì các dấu hiệu và triệu chứng ban đầu giống với các bệnh lý khác. Giai đoạn đầu không có xét nghiệm máu hoặc phát hiện vật lý để xác nhận chẩn đoán. Triệu chứng lâm sàng ít ỏi có thể thấy là sưng khớp, biến dạng khớp ở giai đoạn muộn.

Theo tiêu chuẩn của Hội Thấp khớp học Hoa Kỳ (ACR) 1987, hiện tiêu chuẩn này vẫn đang được áp dụng rộng rãi nhất trên thế giới và Việt Nam với thể biểu hiện nhiều khớp và thời gian diễn biến của viêm khớp trên 6 tuần.

• Cứng khớp vào buổi sáng kéo dài trên một giờ đồng hồ.
• Viêm tối thiểu 3 nhóm khớp: sưng phần mềm hoặc tràn dịch tối thiểu 3 trong số 14 nhóm khớp sau (kể cả hai bên): khớp bàn ngón tay, khớp ngón gần bàn tay, khớp cổ tay, khớp khuỷu, khớp gối, khớp cổ chân và khớp bàn ngón chân.
• Viêm các khớp ở bàn tay: sưng tối thiểu một nhóm khớp trong số các khớp cổ tay, khớp ngón gần và khớp bàn ngón tay.
• Viêm khớp đối xứng.
• Hạt dưới da.
• Yếu tố dạng thấp Rf dương tính trong huyết thanh.

Dấu hiệu X quang điển hình: chụp khớp tại bàn tay, cổ tay hay khớp tổn thương: hình bào mòn, hình hốc, hình khuyết đầu xương, hẹp khe khớp và mất chất khoáng đầu xương.

Chẩn đoán xác định bệnh: khi có ≥ 4 tiêu chuẩn. Triệu chứng viêm khớp (các tiêu chuẩn 1- 4) cần có thời gian diễn biến bệnh ≥ 6 tuần và được xác định bởi thầy thuốc chuyên khoa.

Ở giai đoạn muộn, viêm khớp dạng thấp có thể gây tình trạng trật khớp.

Xét nghiệm máu

Những người bệnh viêm khớp dạng thấp thường có tốc độ lắng hồng cầu tăng (ESR, hoặc tốc độ sed) hoặc protein phản ứng C (CRP), có thể cho biết sự hiện diện của quá trình viêm trong cơ thể. Các xét nghiệm máu thông thường khác có thể giúp tìm kiếm yếu tố thấp khớp và kháng thể peptide citrullated chống cyclic.

Xét nghiệm hình ảnh

Bác sĩ có thể đề nghị chụp X-quang để giúp theo dõi sự tiến triển của bệnh trong khớp của bạn theo thời gian. MRI và xét nghiệm siêu âm có thể giúp bác sĩ của bạn đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Các biện pháp điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp

Chưa có biện pháp điều trị viêm khớp dạng thấp để khỏi hoàn toàn. Các biện pháp điều trị nhằm cải thiện triệu chứng bệnh và nâng cao chất lượng giúp duy trì cuộc sống bình thường. Nhưng các nghiên cứu lâm sàng cho thấy rằng sự thuyên giảm các triệu chứng đáng kể khi điều trị bắt đầu sớm với các thuốc được gọi là thuốc chống thấp khớp thay đổi bệnh (DMARDs).

Điều trị viêm khớp dạng thấp bằng thuốc

Các loại thuốc được bác sĩ chỉ định sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng của bạn và thời gian bị viêm khớp dạng thấp.

• Thuốc chống viêm nhóm NSAID

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giúp giảm đau và giảm viêm. NSAID không kê đơn bao gồm các thuốc như ibuprofen (Advil, Motrin IB) và naproxen natri (Aleve). Tác dụng không mong muốn có thể bao gồm kích ứng dạ dày, các vấn đề về tim mạch và tổn thương thận, gây kéo dài thời gian chảy máu, làm tăng nguy cơ xuất huyết.

• Thuốc chống viêm nhóm Steroid

Các loại thuốc Corticosteroid, chẳng hạn như prednison giúp giảm viêm và đau và làm chậm tổn thương khớp. Tác dụng không mong muốn có thể bao gồm loãng xương, tăng cân và tiểu đường. Các bác sĩ thường kê loại thuốc corticosteroid để làm giảm các triệu chứng cấp tính, với mục tiêu giảm dần thuốc.

• Thuốc chống thấp khớp thay đổi bệnh (DMARDs)

Những loại thuốc này có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh viêm khớp dạng thấp và cứu các khớp, các mô khác khỏi tổn thương vĩnh viễn. DMARD thông thường bao gồm methotrexate (Trexall, Otrexup, những loại khác), hydroxychloroquine (Plaquenil), leflunomide (Arava), và sulfasalazine (Azulfidine).

Tác dụng không mong muốn khác nhau nhưng có thể bao gồm ức chế tủy xương, tổn thương gan và nhiễm trùng phổi nghiêm trọng.

Khi chọn DMARDs, cần xem xét các nguyên tắc sau:

Sự kết hợp của DMARDs có thể hiệu quả hơn so với sử dụng một trong hai loại thuốc.  Ví dụ, hydroxychloroquine, sulfasalazine và methotrexate cùng nhau có hiệu quả hơn so với methotrexate một mình hoặc hai loại thuốc cùng nhau.

Kết hợp DMARDs với một loại thuốc khác, chẳng hạn như methotrexate cộng với corticosteroid chống TNF-alpha hoặc liều nhanh, có thể hiệu quả hơn so với sử dụng DMARDs một mình

Methotrexate là một chất đối kháng folate ức chế miễn dịch ở liều cao. Nó là một loại thuốc chống viêm với liều lượng được sử dụng trong RA. Thuốc rất hiệu quả và có khởi phát tương đối nhanh (lợi ích lâm sàng thường trong vòng 3 đến 4 tuần). Methotrexate nên được sử dụng thận trọng, đặc biệt là ở những bệnh nhân suy gan hoặc thận. Nên tránh uống rượu. Bổ sung folate, 1 mg uống mỗi ngày một lần, có thể làm giảm tác dụng phụ. Số lượng máu, AST, ALT, albumin và creatinine nên được kiểm tra mỗi 8 tuần. Khi được sử dụng sớm trong RA, chúng có thể có hiệu quả như sinh học. Hiếm khi, sinh thiết gan là cần thiết nếu các xét nghiệm chức năng gan vượt quá giới hạn trên của bình thường và bệnh nhân cần tiếp tục trên methotrexate. Tái phát nghiêm trọng của viêm khớp có thể xảy ra sau khi ngừng methotrexate. Tuy nhiên, các nốt thấp có thể mở rộng với điều trị methotrexate.

Hydroxychloroquine cũng có thể kiểm soát các triệu chứng của RA nhẹ. Máy vi mô và đánh giá trường thị giác nên được thực hiện trước và 12 tháng một lần trong quá trình điều trị. Thuốc nên được ngưng nếu không có cải thiện sau 9 tháng.

Sulfasalazine có thể làm giảm các triệu chứng và làm chậm sự phát triển của tổn thương khớp. Thuốc thường được dùng dưới dạng viên nén tráng ruột. Hiệu quả thường có trong 3 tháng. Viên nén tráng ruột hoặc giảm liều có thể làm tăng khả năng dung nạp. Bởi vì giảm bạch cầu có thể xuất hiện sớm, một số lượng máu hoàn toàn nên được thu thập sau 1-2 tuần và sau đó cứ sau 12 tuần trong quá trình điều trị. AST và ALT nên được thực hiện mỗi 6 tháng và bất cứ khi nào liều được tăng lên.

Leflunomide hoạt động trên một enzyme liên quan đến quá trình trao đổi chất pyrimidine. Nó có hiệu quả như methotrexate nhưng ít có khả năng ức chế tủy xương, gây bất thường chức năng gan hoặc gây viêm phổi. Rụng tóc và tiêu chảy là phổ biến tại thời điểm bắt đầu điều trị nhưng có thể được giảm bớt bằng cách tiếp tục điều trị..

Thuốc điều hòa miễn dịch, thuốc gây độc tế bào và thuốc ức chế miễn dịch

Điều trị bằng azathioprine hoặc cyclosporine (một loại thuốc điều hòa miễn dịch) có hiệu quả như DMARDs. Tuy nhiên, những loại thuốc này độc hại hơn. Do đó, chúng chỉ được sử dụng ở những bệnh nhân có liệu pháp DMARD đã thất bại hoặc để giảm liều corticosteroid. Chúng được sử dụng không thường xuyên trừ khi có biến chứng ngoài khớp. Để điều trị duy trì với azathioprine, nên sử dụng liều hiệu quả thấp nhất. Cyclosporine liều thấp có thể có hiệu quả một mình hoặc kết hợp với methotrexate nhưng hiếm khi được sử dụng. Thuốc có thể ít độc hại hơn azathioprine. Cyclophosphamide không còn được khuyến cáo do độc tính

• Thuốc sinh học

Còn được gọi là các công cụ sửa đổi phản ứng sinh học, lớp DMARD mới hơn này bao gồm: Anti-IL6, Anti TNF, thuốc ức chế tế bào B, hoặc thuốc ức chế tế bào T. Tùy từng trường hợp mà có đáp ứng điều trị khác nhau. Thuốc nhóm này giúp đem lại hiệu quả cho các trường hợp không đáp ứng điều trị với các thuốc khác, thuốc đạt được nhiều thành công trong ca bệnh khó, cải thiện tình trạng bệnh tật của người bệnh viêm khớp dạng thấp.

Phẫu thuật

Nếu các thuốc không thể ngăn ngừa hoặc làm chậm tổn thương khớp, có thể xem xét phẫu thuật để sửa chữa các khớp đã bị hư hỏng. Phẫu thuật có thể giúp khôi phục lại khả năng sử dụng khớp. Nó cũng có thể giúp làm giảm đau và cải thiện chức năng.

Phẫu thuật viêm khớp dạng thấp (RA) có thể bao gồm:

• Phẫu thuật nội soi: Phẫu thuật để loại bỏ lớp lót bị viêm của khớp (synovium) có thể thực hiện trên đầu gối, khuỷu tay, cổ tay, ngón tay và hông.
• Sửa chữa gân: Viêm và tổn thương khớp có thể làm cho gân xung quanh khớp bị lỏng hoặc vỡ. Bác sĩ phẫu thuật có thể sửa chữa các đường gân xung quanh khớp của bạn.
• Phẫu thuật chỉnh trục: Phẫu thuật nối cầu chì sẽ được khuyến nghị để ổn định hoặc điều chỉnh khớp.
• Thay thế toàn bộ khớp: Trong phẫu thuật thay khớp, loại bỏ bộ phận bị tổn thương của khớp và chèn một bộ phận giả làm bằng kim loại hoặc nhựa

Bệnh nhân viêm khớp dạng thấp sống bao lâu

Viêm khớp dạng thấp làm giảm tuổi thọ trung bình từ 3 đến 7 năm, phần lớn do bệnh tim, nhiễm trùng và xuất huyết tiêu hóa; thuốc điều trị, ung thư, cũng như các bệnh tiềm ẩn. Nên kiểm soát mức độ hoạt động bệnh để làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch ở tất cả các bệnh nhân bị VKDT. (Xem thêm (EULAR) recommendations đối với việc quản lý nguy cơ bệnh tim mạch ở bệnh nhân bị VKDT và các bệnh khớp viêm khác).

Ít nhất 10% bệnh nhânsau sẽ bị tàn tật nghiêm trọng mặc dù đã điều trị đầy đủ. Người da trắng và phụ nữ có tiên lượng kém hơn, cũng như các bệnh nhân có hạt dạng thấp, tuổi cao khi khởi phát bệnh, viêm ≥ 20 khớp, có bào mòn sớm, hút thuốc, máu lắng cao, RF và anti CCP cao.

Các biện pháp hỗ trợ

Tập luyện, hướng dẫn vận động chống co rút gân, dính khớp hoặc teo cơ. Trong đợt viêm cấp: để khớp nghỉ ở tư thế cơ năng, tránh kê hay độn tại khớp. Khuyến khích tập ngay khi triệu chứng viêm thuyên giảm, tăng dần lên và tập nhiều lần trong ngày, cả chủ động và thụ động theo đúng hoạt động chức năng sinh lý của khớp.

• Phục hồi chức năng, vật lý trị liệu và tắm suối khoáng
• Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ điều trị bệnh

Phòng bệnh và điều trị các biến chứng

• Viêm, loét dạ dày tá tràng: Cần chủ động phát hiện và điều trị loét dạ dày tá tràng vì trên 80% bệnh nhân không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng. Dùng kèm các thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày hay các thuốc giảm tiết.
• Cần bổ xung calci, vitamin D để phòng ngừa bệnh loãng xương. Nếu bệnh nhân có nguy cơ loãng xương cao có thể sử dụng thêm bisphosphonates.
• Nếu có thiếu máu: bổ sung acid folic, sắt và vitamin B12

Bài viết này nhà thuốc Hapu đã tổng hợp các thông tin liên quan đến bệnh viêm khớp dạng thấp. Nếu bạn còn có bất cứ thắc mắc gì về căn bệnh này thì hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và giải đáp.

Đến với hệ thống Nhà thuốc Hapu bạn sẽ được hưởng những ưu đãi như sau:

-Bạn sẽ được dược sĩ đại học tư vấn tận tình mọi lúc mọi nơi trên toàn quốc

-Đặt hàng trực tuyến ở nhà mà không cần phải đến tận cửa hàng

-Luôn có các chương trình ưu đãi để hỗ trợ bệnh nhân mùa dịch covid

-Khách hàng sẽ được kiểm tra thông tin nguồn gốc của thuốc trước khi thanh toán

Các bạn hãy liên hệ với Nhà thuốc hapu để được hỗ trợ tìm kiếm những thuốc cần mua bằng cách liên hệ với chúng tôi qua:

Hotline/Zalo/Whatapps/Viber: 0923.283.003.

Facebook: https://www.facebook.com/nhathuochapu

Website: https://nhathuochapu.vn/

Xem thêm bài viết tại Bệnh học