Chăm sóc răng miệng sau xạ trị bệnh ung thư đầu cổ

Bài viết dưới đây chúng ta cùng tìm hiểu về Chăm sóc răng miệng sau xạ trị bệnh ung thư đầu cổ. Bệnh nhân điều trị bằng xạ trị phải chịu những thay đổi đáng kể ở niêm mạc miệng và thường đòi hỏi phải lắp răng giả toàn bộ hoặc một phần. Điều kiện lý tưởng là, mô mềm vùng miệng phải được lành đầy đủ trước khi có thể bắt đầu thủ thuật chỉnh hình. Có những gợi ý rằng cần phải có thời gian chờ đợi ít nhất 6 tháng đến 1 năm.

Sâu răng

Khô miệng gây ra bởi phóng xạ là hậu quả phổ biến và đáng kể khi xạ trị ung thư vùng đầu cổ, khô miệng phản ánh quá trình viêm tế bào túi tuyến nước bọt gây ra bởi phóng xạ, xơ hóa và thoái hóa.

Các tuyến nước bọt rất nhạy cảm với bức xạ. Có sự giảm mạnh về tốc độ dòng nước bọt trong tuần thứ nhất của xạ trị với phân liều chuẩn (2 Gy/ngày). Sự giảm tốc độ dòng nước bọt tiếp tục trong suốt thời gian điều trị đặc biệt là khi cả hai tuyến mang tai bị chiếu xạ.

Điều này tương quan với liều và thời gian xạ trị. Có sự chết tế bào tiết dịch thanh ngay lập tức do sự thâm nhiễm của tế bào viêm và sau đó làm giảm tỷ lệ chảy nước bọt. Bệnh nhân thường phàn nàn về nước bọt, và cảm giác rằng có quá nhiều nước bọt bởi vì rất khó nuốt.

Kaplan trích dẫn một nghiên cứu của Drizen cho thấy pH nước bọt giảm từ 7,01 xuống 6,83 sau xạ trị 6 tuần (50 Gy liều tích lũy 10 Gy/tuần) cho tuyến nước bọt chính. Sự gia tăng đáng kể nồng độ natri clorua trong nước bọt và protein kèm theo cùng với sự giảm sản lượng nước bọt, và sự giảm hàm lượng bicarbonate.

Những thay đổi này làm cho nước bọt của những bệnh nhân khô miệng trở nên giàu muối và kém chất lượng hơn nước bọt bình thường.

Valdez nhận thấy rằng tỷ lệ dòng nước bọt cao đáng kể ở những bệnh nhân nhận <50 Gy so với những bệnh nhân nhận > 68 Gy. Hơn nữa, các tuyến chỉ được chiếu xạ một phần có tốc độ dòng chảy cao hơn so với các tuyến chiếu xạ đầy đủ.

Trong cùng một nghiên cứu, người ta thấy rằng xác suất có sự hiện diện của chức năng còn lại cao hơn ở các tuyến không xạ hoàn toàn. Do đó, nếu việc chiếu xạ vào mô tuyến nước bọt có thể tránh được nhờ việc đặt đúng vị trí xạ bệnh nhân hoặc che chắn bệnh nhân, có thể giảm được sự rối loạn chức năng tuyến nước bọt.

Nhổ răng

Một cách tiếp cận thận trọng được khuyến cáo liên quan đến việc nhổ răng sau khi xạ trị. Việc nhổ răng chỉ nên được xem xét sau khi đánh giá cẩn thận. Những răng bị lung lay có thể được nhổ bỏ một cách an toàn với ít nguy cơ phát triển ORN nhất.

Nên nhổ răng khi nào trong xạ trị?

Phù nề

Giai đoạn đầu sau xạ trị, xơ hóa sẹo và phù nề bắt đầu xuất hiện. Các mạch bạch huyết được cho là tương đối kháng xạ. Sự xơ hóa do phóng xạ làm suy yếu các mạch bạch huyết và tĩnh mạch.

Sưng tấy nổi bật nhất ở vùng dưới hàm sau khi chiếu xạ cho lưỡi trước và sàn miệng và thỉnh thoảng có thể làm tổn thương nghiêm trọng đến lưỡi và kiểm soát nước bọt xa hơn là cản trở việc mang răng giả và phát âm. Sưng tấy tùy theo thời điểm trong ngày (nặng hơn khi thức dậy và sáng sớm).

Chăm sóc răng miệng sau xạ trị

Để giảm thiểu sự khó chịu và tổn thương của bệnh nhân, cần phải có hiểu biết về những tác động nguy hại của xạ trị. Giới thiệu việc chăm sóc răng miệng tốt và thăm khám nha khoa thường xuyên hơn cho nha sĩ trước khi xạ trị sẽ cho phép tiếp tục chăm sóc trong và sau khi điều trị.

Bệnh nhân ung thư đang xạ trị hoặc đã nhận được liều xạ trị cho ung thư đầu cổ là một thách thức đối với nha sĩ. Tầm quan trọng của việc tuân thủ của bệnh nhân cần được nhấn mạnh.

Mục tiêu của quản lý nha khoa nên bao gồm

Mục tiêu trước xạ

Loại bỏ nguồn lây nhiễm tiềm tàngTư vấn về các biến chứng ngắn và dài hạn của xạ trịCung cấp chăm sóc phòng ngừa.

Mục tiêu trong quá trình xạ trị

Cung cấp chăm sóc hỗ trợ cho niêm mạc miệngCung cấp điều trị bệnh nấm candida miệngQuản lý khô miệngNgăn chặn cứng hàm và xơ hóa.

Mục tiêu điều trị lâu dài

Quản lý khô miệng

Ngăn chặn và giảm thiểu sự cứng hàm

Phòng và trị bệnh sâu răng

Ngăn ngừa hoại tử xương sau khi bức xạ

Phát hiện khối u tái phát.

Thăm khám nha khoa định kỳ trước khi xạ trị

Có chế độ ăn uống cân bằng

Mang răng giả hoặc thiết bị có thể tháo lắp được càng ít càng tốt

Không hút thuốc

Không uống rượu

Sử dụng thuốc kháng sinh dạng bôi tại chỗ

Sử dụng thuốc giảm đau theo yêu cầu

Phẫu thuật cắt bỏ xương chết hoặc tạo hình xương xương hàm và hàm.

Với xạ trị thông thường, khô miệng là vĩnh viễn. Các kỹ thuật bảo tồn tuyến nước bọt sử dụng kỹ thuật xạ trị điều biến cường độ (IMRT) đã được sử dụng. IMRT đang nhanh chóng nổi lên như tiêu chuẩn chăm sóc bệnh ung thư đầu cổ.

Kỹ thuật bảo tồn tuyến nước bọt với IMRT liên quan đến sự phục hồi dần dần lưu lượng nước bọt theo thời gian và cải thiện chất lượng cuộc sống được so với xạ trị truyền thống. Một nhóm gồm chuyên gia trị liệu, chuyên gia dinh dưỡng, chuyên gia nha khoa và nhà tâm lý cùng với xạ trị học được yêu cầu để giải quyết những biến chứng và ngăn ngừa bệnh tật và tử vong của bệnh nhân ung thư đầu cổ trong và sau khi xạ trị.

Để biết thêm thông vui lòng liên hệ với Nhà thuốc Hapu qua số hotline 0923 283 003 hoặc truy cập vào website https://nhathuochapu.vn để được hỗ trợ tư vấn 24/7

XEM THÊM:

Có nên nhổ răng tại nhà không?

Trồng răng giả bị lung lay: Nguyên nhân và cách khắc phục

Bị mất răng số 6 có nên niềng và trồng răng giả không?

Bài viết này được viết cho người đọc tại Hồ Chí Minh.